Trường đại học lúng túng trong xác định “tiến sĩ ngành phù hợp” để mở ngành

Để thích ứng nhanh với sự phát triển của thị trường lao động và đáp ứng nhu cầu của người học, những năm gần đây, các trường đại học đã tích cực mở nhiều ngành đào tạo mới. Nhiều chuyên gia đánh giá đây là xu hướng khách quan, phù hợp với sự phát triển của kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế.

Đặc biệt, để mở ngành đào tạo mới, các trường cần thực hiện theo quy định tại Thông tư số 02/2022/TT-BGDĐT ngày 18/01/2022 của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục mở ngành đào tạo và đình chỉ hoạt động đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ.

Bạn đang xem: Trường đại học lúng túng trong xác định “tiến sĩ ngành phù hợp” để mở ngành

Quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo nhằm bảo đảm chất lượng chương trình đào tạo cũng như phản ánh đúng nhu cầu của xã hội, tránh tình trạng mở ngành nhưng không tuyển được sinh viên, gây lãng phí, lãng phí nguồn lực.

Tuy nhiên, nhiều lãnh đạo trường đại học cho rằng một số quy định hiện hành về điều kiện mở ngành đào tạo đang gây khó khăn cho các trường, khiến các đơn vị “lạc nhịp” trong việc nắm bắt nhu cầu của thị trường lao động.

“Thị trường lao động phát triển rất nhanh, trong khi đào tạo đại học luôn tụt hậu. Có những lĩnh vực rất mới không có đào tạo trình độ đại học, vậy chúng ta có thể lấy tiến sĩ ở đâu để dẫn dắt các lĩnh vực này?

Là một cơ sở giáo dục, chúng tôi rất muốn mở thêm một số ngành đào tạo mới để đáp ứng nhu cầu của người học, nhưng đang gặp khó khăn về quy định mở ngành đào tạo, đặc biệt là trình độ tiến sĩ phù hợp để chủ nhiệm ngành”, lãnh đạo một trường đại học phía Bắc chia sẻ.

Minh họa: Sinh viên trường Đại học Phenikaa

Các trường đại học áp dụng quy định về cấp bằng tiến sĩ như thế nào?

Theo quy định, để mở chương trình đào tạo trình độ đại học, trường cần đáp ứng yêu cầu: “Có ít nhất 01 tiến sĩ đúng chuyên ngành đào tạo làm giảng viên cơ hữu, không trùng với giảng viên cơ hữu là điều kiện để mở chương trình đào tạo trình độ đại học các chuyên ngành khác…” (Khoản 1, Điều 4, Thông tư 02/2022/TT-BGDĐT).

Trong đó, định nghĩa về “ngành đào tạo phù hợp” được nêu tại Khoản 5 Điều 2 của Thông tư này như sau: “Ngành đào tạo phù hợp trình độ tiến sĩ đối với ngành đào tạo dự kiến ​​mở ở trình độ đại học, thạc sĩ là ngành đào tạo có tên và 6 chữ số cuối của mã ngành đào tạo theo Danh mục ngành đào tạo thống kê; trường hợp ngành đào tạo đó chưa được đào tạo trong nước ở trình độ tiến sĩ hoặc chưa có nhiều người tốt nghiệp thì ngành đào tạo phù hợp là ngành đào tạo có nội dung kiến ​​thức chuyên môn gần nhất và cùng nhóm ngành đào tạo với ngành đào tạo ở trình độ đại học, thạc sĩ…”

Xem thêm : Địa phương mong Bộ thông tin rõ, có bỏ cuộc thi KHKT cấp tỉnh, cấp trường?

Trên thực tế, tại Thông tư số 09/2022/TT-BGDĐT quy định danh mục thống kê ngành đào tạo của giáo dục đại học, nhiều ngành có mã ngành đào tạo đại học nhưng không có mã ngành đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ hoặc chỉ có mã ngành đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ từ năm 2022 nên đến nay vẫn chưa có người tốt nghiệp (vì thời gian đào tạo chuẩn trình độ tiến sĩ là từ 3-4 năm).

Do đó, đối với các ngành không có mã đào tạo tiến sĩ, khi lựa chọn giảng viên chủ nhiệm ngành dự kiến ​​mở đào tạo đại học, mỗi trường có cách hiểu khác nhau về trình độ tiến sĩ phù hợp. Điều này cũng đặt ra nhiều lo ngại khi mỗi nơi “áp dụng” khác nhau.

Ngoài ra, chưa có tiêu chí cụ thể để xác định ngành học có nội dung kiến ​​thức chuyên môn gần nhất và cùng nhóm với ngành học được đào tạo ở trình độ đại học/thạc sĩ, gây khó khăn cho các cơ sở giáo dục đại học.

Theo tìm hiểu của phóng viên, ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành hiện chỉ có mã ngành đào tạo trình độ đại học và thạc sĩ, chưa có mã ngành đào tạo trình độ tiến sĩ.

Hiện nay, ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành đã được tuyển sinh và đào tạo tại nhiều trường như: Đại học Tân Trào, Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, Đại học Hà Nội, Viện Đại học Mở Hà Nội, Đại học Kinh tế – Đại học Đà Nẵng, Học viện Hàng không Việt Nam, Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia TP.HCM, Đại học Kinh tế TP.HCM,…

Vậy các trường đã áp dụng quy định về trình độ tiến sĩ phù hợp để mở chương trình đào tạo ngành Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành (trình độ đại học) như thế nào?

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Giáo dục điện tử Việt Nam, Trưởng khoa Du lịch của một trường đại học phía Bắc đang tuyển sinh ngành này cho biết, trường đã chọn trình độ tiến sĩ Quản lý kinh tế, chuyên ngành Quản lý du lịch để chủ trì chương trình đào tạo.

Theo Trưởng khoa, Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành là ngành đào tạo liên quan đến cả kiến ​​thức kinh tế và kiến ​​thức du lịch nên việc lựa chọn học tiến sĩ kinh tế, chuyên ngành quản trị du lịch là phù hợp.

Trong khi đó, tại Trường Đại học Nha Trang, PGS.TS Tô Văn Phương – Trưởng phòng Đào tạo cho biết, đối với các ngành đào tạo chưa có mã đào tạo tiến sĩ trong nước, trường sẽ lựa chọn giảng viên đã được đào tạo tiến sĩ ở nước ngoài để chủ nhiệm ngành.

“Tất nhiên, nhà trường sẽ cần thành lập hội đồng khoa học để đánh giá, thẩm định trình độ chuyên môn của các tiến sĩ nước ngoài để xem xét sự phù hợp với yêu cầu của chương trình đào tạo dự kiến ​​mở”, PGS Tô Văn Phương cho biết.

Chia sẻ về vấn đề này, PGS, TS Hà Nam Khánh Giao – hiện là chủ nhiệm bộ môn Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành tại Học viện Hàng không Việt Nam cho biết, đối với các ngành đào tạo chưa có mã đào tạo tiến sĩ trong nước, khi lựa chọn bác sĩ chủ nhiệm ngành cần lựa chọn bác sĩ có chuyên môn phù hợp với ngành dự kiến ​​mở.

Đối với sinh viên chuyên ngành du lịch, để chọn học vị Tiến sĩ phụ trách chuyên ngành, họ thường sẽ chọn học vị Tiến sĩ các chuyên ngành có liên quan như Quản lý văn hóa, Quản trị kinh doanh,…

Xem thêm : Các trường quân đội tuyển bổ sung nhiều chỉ tiêu

“Đặc biệt, điều kiện quan trọng là phải rà soát các công trình nghiên cứu, bài báo khoa học, giáo trình… của họ xem có liên quan đến chuyên môn của ngành dự kiến ​​học hay không. Điều này rất quan trọng để xác định sự phù hợp của người đứng đầu nhóm nghiên cứu tiến sĩ phụ trách ngành, có cơ sở để trình Bộ Giáo dục và Đào tạo”, PGS Hà Nam Khánh chia sẻ.

Cần có quy định cụ thể hơn về trình độ chuyên môn phù hợp của giảng viên tiến sĩ.

Nhiều ý kiến ​​cho rằng cần có quy định cụ thể hơn về trình độ chuyên môn phù hợp của giảng viên tiến sĩ để làm cơ sở phân công chủ nhiệm các chuyên ngành dự kiến. Ảnh minh họa: Sinh viên Trường Đại học Bách khoa TP.HCM

Chia sẻ về thực trạng mở ngành đào tạo hiện nay, Trưởng khoa cho biết: “Thông thường, các trường sẽ phải cân nhắc đến tính phù hợp của ngành đào tạo dự kiến ​​với lĩnh vực nghiên cứu gần đây nhất của các tiến sĩ. Tuy nhiên, tính phù hợp thực tế của các ngành đào tạo cũng rất đa dạng, mỗi nơi lại áp dụng theo một cách khác nhau”, Trưởng khoa tiết lộ.

Chia sẻ thêm, người này cho biết, du lịch là lĩnh vực đòi hỏi nhiều kinh nghiệm thực tế từ giảng viên nên kinh nghiệm làm việc thực tế của giảng viên quan trọng hơn nhiều so với bằng cấp yêu cầu.

“Có bằng tiến sĩ đúng chuyên ngành thì đúng là một lợi thế, nhưng đào tạo tiến sĩ rất khó khăn và tốn thời gian. Trong khi đó, hầu hết các bạn trẻ thường đi làm một thời gian rồi mới quyết định học tiếp. Hơn nữa, ngành du lịch đang rất cần những người có kinh nghiệm làm việc thực tế để giảng dạy.

Do đó, tôi cho rằng cần tạo nhiều cơ hội hơn cho giảng viên có trình độ thạc sĩ, góp phần giải quyết tình trạng thiếu giảng viên hiện nay ở các trường đại học. Điều này không có nghĩa là chất lượng đào tạo giảm, Bộ Giáo dục và Đào tạo có thể kéo dài thời gian và có lộ trình để các trường bổ sung giảng viên có trình độ tiến sĩ”, Trưởng khoa đề xuất.

Người này cũng cho rằng không nên có quy định “cứng nhắc” rằng “ngành phù hợp ở trình độ tiến sĩ đối với ngành đào tạo dự kiến ​​mở ở trình độ đại học/thạc sĩ là ngành có cùng tên và cùng 6 chữ số cuối của mã ngành theo Danh mục ngành đào tạo thống kê”. Bởi điều quan trọng hơn là trình độ chuyên môn của giảng viên, trong khi quy định này vẫn còn quá hình thức và máy móc. Thay vào đó, nên có quy định cụ thể hơn về trình độ chuyên môn phù hợp của giảng viên tiến sĩ làm cơ sở phân công người phụ trách ngành đào tạo dự kiến. Điều này giúp đảm bảo chất lượng mặt bằng chung, tránh tình trạng mỗi nơi có cách hiểu khác nhau.

Đồng quan điểm, PGS Tô Văn Phương cũng cho rằng Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có hướng dẫn cụ thể, rõ ràng hơn để giúp các trường triển khai thuận lợi.

Minh Chí

https://giaoduc.net.vn/truong-dai-hoc-lung-tung-trong-xac-dinh-tien-si-nganh-phu-hop-de-mo-nganh-post245436.gd

Nguồn: https://dut.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục