Tĩnh mạch thực quản nhỏ và có thành mỏng không thể chứa được lượng máu lớn. Do đó, tình trạng ứ đọng máu khiến tĩnh mạch thực quản giãn ra và dẫn đến vỡ.
Giãn tĩnh mạch thực quản có thể nguy hiểm, thậm chí gây tử vong.
Bạn đang xem: Thuốc và phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thực quản
1. Điều trị để ngăn ngừa chảy máu
Các phương pháp điều trị nhằm giảm áp lực ở tĩnh mạch cửa có thể làm giảm nguy cơ chảy máu giãn tĩnh mạch thực quản, bao gồm:
– Thuốc làm giảm áp lực tĩnh mạch cửa: Thuốc chẹn beta, chẳng hạn như propranolol và nadolol, có thể giúp giảm huyết áp ở tĩnh mạch cửa, giảm nguy cơ chảy máu.
Thuốc chẹn beta thường được dung nạp tốt mà không có tác dụng phụ đáng kể. Tuy nhiên, thuốc cũng có một số tác dụng phụ không mong muốn tiềm ẩn như mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, v.v. Cần thận trọng khi sử dụng trong trường hợp dị ứng, các vấn đề về hô hấp, tiểu đường, suy tim, suy gan, bệnh thận, v.v.
Chống chỉ định ở những bệnh nhân co thắt phế quản như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn, bệnh nhân có nhịp tim dưới 60 hoặc block nhĩ thất độ 2 – 3.
Khi dùng thuốc chẹn beta, bạn cũng nên tránh:
- Thuốc ho và thuốc cảm lạnh có chứa chất thông mũi như pseudoephedrine hoặc phenylephrine có thể làm tăng huyết áp và nhịp tim.
- Thuốc kháng axit có chứa nhôm hydroxit có thể cản trở sự hấp thu thuốc chẹn beta, do đó không nên dùng chung những loại thuốc này.
- Nicotine làm giảm tác dụng của thuốc chẹn beta lên huyết áp và nhịp tim. Do đó, nên tránh hút thuốc trong khi dùng thuốc chẹn beta.
– Thắt tĩnh mạch có nguy cơ chảy máu bằng dây cao su: Nếu giãn tĩnh mạch thực quản của bạn có nguy cơ chảy máu cao hoặc nếu bạn đã từng bị chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản trước đây, bác sĩ có thể thực hiện thủ thuật thắt giãn tĩnh mạch nội soi. Thủ thuật này có nguy cơ biến chứng nhỏ, chẳng hạn như chảy máu và sẹo thực quản.
2. Điều trị chảy máu
Chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản có thể đe dọa tính mạng và cần được điều trị ngay lập tức. Các phương pháp điều trị được sử dụng để cầm máu bao gồm:
– Thắt tĩnh mạch chảy máu bằng dây cao su: Bác sĩ sẽ quấn dây cao su quanh tĩnh mạch thực quản trong quá trình nội soi thực quản dạ dày tá tràng.
– Thuốc làm chậm dòng máu chảy vào tĩnh mạch cửa: Thuốc co mạch như octreotide và vasopressin có tác dụng làm chậm lưu lượng máu đến tĩnh mạch cửa.
Tuy nhiên, octreotide có thể gây chóng mặt, tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, đầy hơi, đau đầu, táo bón… Khi sử dụng, bạn cần chú ý một số tương tác thuốc:
Xem thêm : Ý nghĩa của hoa thiên điểu trong tình yêu, phong thủy, đời sống
+ Có thể cần phải điều chỉnh liều dùng của các thuốc như thuốc chẹn beta, thuốc chẹn kênh canxi hoặc thuốc kiểm soát cân bằng dịch và điện giải, insulin và thuốc chống đái tháo đường khi sử dụng đồng thời octreotide.
+ Octreotide làm giảm hấp thu cyclosporin, làm chậm hấp thu cimetidine và làm tăng sinh khả dụng của bromocriptine.
+ Thuốc làm giảm độ thanh thải chuyển hóa của các thuốc được chuyển hóa bởi hệ thống enzym cytochrom P450.
– Chuyển hướng dòng máu ra khỏi tĩnh mạch cửa: Nếu các phương pháp điều trị nội khoa và nội soi không thể cầm máu, bác sĩ sẽ thực hiện một thủ thuật gọi là tạo shunt cửa chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh (TIPS).
Shunt là một lỗ mở được tạo ra giữa tĩnh mạch cửa và tĩnh mạch gan, dẫn máu từ gan đến tim. Shunt làm giảm áp lực trong tĩnh mạch cửa và thường ngăn chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản.
TIPS có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm suy gan và lú lẫn, phát triển khi các chất độc mà gan thường lọc được truyền trực tiếp vào máu qua shunt. TIPS chủ yếu được sử dụng khi tất cả các phương pháp điều trị khác đều thất bại hoặc như một biện pháp tạm thời ở những người đang chờ ghép gan.
Giãn tĩnh mạch thực quản có thể nguy hiểm, thậm chí gây tử vong.
– Ấn vào tĩnh mạch đang giãn để cầm máu: Nếu các phương pháp điều trị nội khoa và nội soi không hiệu quả, bác sĩ có thể cố gắng cầm máu bằng cách tạo áp lực lên các tĩnh mạch thực quản. Chèn bóng bao gồm việc thổi phồng một quả bóng để tạo áp lực lên các tĩnh mạch thực quản trong tối đa 24 giờ. Đây chỉ là biện pháp tạm thời trước khi thực hiện các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như TIPS.
Quy trình này có nguy cơ cao tái phát chảy máu sau khi bóng xì hơi. Việc chèn ép bóng cũng gây ra các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như vỡ thực quản, có thể gây tử vong.
– Phục hồi thể tích máu: Bệnh nhân được truyền máu để thay thế lượng máu đã mất và các yếu tố đông máu để cầm máu.
– Phòng ngừa nhiễm trùng: Nguy cơ nhiễm trùng tăng lên khi xảy ra chảy máu, vì vậy bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng.
– Ghép gan: Ghép gan là một lựa chọn cho những người mắc bệnh gan nặng hoặc những người bị chảy máu giãn tĩnh mạch thực quản tái phát. Mặc dù ghép gan thường thành công, nhưng số lượng người chờ ghép gan vượt xa số lượng nội tạng có sẵn.
3. Điều trị tái chảy máu
Xem thêm : Giá cá diêu hồng bao nhiêu tiền 1kg hiện nay?
Có nguy cơ tái chảy máu cao ở những người đã từng bị chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản. Thuốc chẹn beta và thắt giãn tĩnh mạch nội soi là những phương pháp điều trị được khuyến nghị để giúp ngăn ngừa tái chảy máu.
Sau lần điều trị ban đầu, bác sĩ sẽ lặp lại nội soi trên theo các khoảng thời gian đều đặn và thắt thêm nhiều vị trí nếu cần cho đến khi các tĩnh mạch thực quản biến mất hoặc đủ nhỏ để giảm nguy cơ chảy máu tái phát.
4. Xử lý rủi ro
Một liệu pháp cấp cứu thử nghiệm để cầm máu do giãn tĩnh mạch thực quản là xịt bột cầm máu. Bột được đưa qua ống thông trong quá trình nội soi. Khi xịt vào thực quản, bột sẽ bám vào tĩnh mạch và giúp cầm máu.
Khi tất cả các biện pháp khác đều không hiệu quả, có thể sử dụng stent kim loại tự mở rộng (SEMS). SEMS có thể được đặt trong quá trình nội soi và cầm máu bằng cách tạo áp lực lên các tĩnh mạch thực quản đang chảy máu.
Tuy nhiên, SEMS có thể làm hỏng mô và di chuyển sau khi đặt. STENT nên được tháo ra trong vòng bảy ngày và chảy máu có thể tái phát. Điều này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và chưa được áp dụng rộng rãi.
5. Lưu ý khi điều trị giãn tĩnh mạch thực quản
Để hạn chế sự tiến triển của giãn tĩnh mạch thực quản, bệnh nhân cần lưu ý:
– Thực hiện theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ: Không tự ý ngừng thuốc nếu không có chỉ định. Thông báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
– Duy trì lối sống tích cực, hạn chế stress: Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình điều trị, do đó người bệnh cần lạc quan, giữ tinh thần thoải mái bằng các liệu pháp thư giãn tinh thần như chia sẻ với người thân, ngồi thiền, đọc sách báo…
– Tránh uống rượu: Điều này sẽ giúp ngăn ngừa tổn thương thêm cho thực quản và gan của bạn. Tham khảo ý kiến bác sĩ về các cách cai rượu.
– Uống nước theo chỉ dẫn: Uống quá nhiều nước có thể làm tăng áp lực trong tĩnh mạch. Hãy hỏi bác sĩ xem bạn nên uống bao nhiêu nước mỗi ngày và loại nước nào là tốt nhất.
Ngoài ra, bệnh nhân viêm gan B và C phải khám sức khỏe định kỳ và sớm để được điều trị nhằm ức chế hoạt động của virus, tránh tiến triển thành xơ gan, nguyên nhân gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
Thạc sĩ Tiến sĩ Nguyễn Thu Huyền
https://giadinh.suckhoedoisong.vn/thuoc-va-phuong-phap-dieu-tri-gian-tinh-mach-thuc-quan-172240925143857926.htm
Nguồn: https://dut.edu.vn
Danh mục: Cẩm nang
