Môn tích hợp ở lớp 8, 9: Vẫn nên phân giáo viên đơn môn giảng dạy

Năm học 2024-2025, chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 sẽ được triển khai ở các lớp 5, 9 và 12. Sau năm học này, tất cả các lớp ở các cấp học phổ thông sẽ áp dụng chương trình mới.

Đổi mới rõ rệt nhất trong chương trình năm 2018 ở bậc phổ thông là sự xuất hiện các môn học tích hợp: Khoa học tự nhiên, Lịch sử và Địa lý.

Bạn đang xem: Môn tích hợp ở lớp 8, 9: Vẫn nên phân giáo viên đơn môn giảng dạy

Trên thực tế, các môn học tích hợp, đặc biệt là Khoa học Tự nhiên, đã và đang là vấn đề khó khăn đối với các cơ sở giáo dục, giáo viên và học sinh.

Tác giả tốt nghiệp đại học với bằng danh dự về Hóa học và Sinh học, và là một giáo viên xuất sắc về cả Hóa học và Sinh học ở mọi cấp độ. Bản thân tác giả đã nâng cao bằng đại học về Giáo dục Hóa học, học và nhận được Chứng chỉ Giảng dạy Khoa học Tự nhiên, và đã giảng dạy Khoa học Tự nhiên cho các lớp 6, 7 và 8.

Sau ba năm trực tiếp tham gia giảng dạy môn Khoa học tự nhiên, cùng với việc lắng nghe chia sẻ của đồng nghiệp, tác giả có một số nhận xét về sách giáo khoa, việc dạy và học môn Khoa học tự nhiên.

Thứ nhất, nội dung sách giáo khoa Khoa học tự nhiên thể hiện tính liên ngành của các môn Hóa, Sinh, Vật lý còn rất ít, chưa đủ để gọi Khoa học tự nhiên là môn tích hợp của các môn Hóa, Sinh, Vật lý.

Có rất ít chủ đề kiến ​​thức “tổng quát, tích hợp” có thể được giáo viên chuyên một môn giảng dạy, phần còn lại là các chủ đề hoàn toàn chuyên một môn.

Theo tác giả, thời lượng tiết học thực sự “tích hợp” ở từng khối lớp như sau: khối 6 là 17 tiết, khối 7 là 6 tiết, khối 8 là 3 tiết, khối 9 là 3 tiết và có thể phân công giáo viên dạy các môn Lý, Hóa, Sinh, Khoa học tự nhiên theo Phụ lục 1 Công văn số: 5636/BGDĐT-GDTrH. [1]

Ảnh chụp màn hình Phụ lục 1 của Công văn 5636 do tác giả cung cấp

Với môn Lịch sử và Địa lý, sách giáo khoa tách biệt rõ ràng thành hai môn riêng biệt là Lịch sử và Địa lý; Lịch sử và Địa lý chỉ là “môn kết hợp”, không phải môn tích hợp.

Thứ hai, từ kinh nghiệm của bản thân và ý kiến ​​của các đồng nghiệp, tôi thấy khó có giáo viên dạy một môn nào đủ tự tin để dạy tốt các môn tích hợp, đặc biệt là lớp 8 và lớp 9 sắp tới.

Nhiều người có thể nghĩ rằng giáo viên là người tốt nghiệp phổ thông, kiến ​​thức trong sách giáo khoa Khoa học tự nhiên chỉ là kiến ​​thức chung, dạy học sinh thì dễ, ai cũng có thể dạy được.

Xem thêm : VinUni chính thức đảm nhận vị trí UNESCO Chair đầu tiên tại Việt Nam

Đúng là bất cứ ai cũng có thể dạy kiến ​​thức tổng quát, nhưng cách dạy, dù là giáo viên hay học sinh phổ thông; biết một và dạy một hay biết mười và dạy một, thì hoàn toàn khác nhau.

Chỉ bằng cách biết mười và dạy một, người ta mới có thể được gọi là giáo viên. Nếu người ta chỉ biết một và dạy một, và học sinh tiếp thu nhưng sau đó mất đi một phần, thì họ có thể học được gì? Nếu một giáo viên biết một và dạy một, thì làm sao anh ta có thể kiểm tra và đánh giá học sinh, và giúp họ có được kiến ​​thức và kỹ năng?

Trên thực tế, sau một thời gian giảng dạy, kiến ​​thức ngoài chuyên môn của giáo viên dần bị mai một.

Còn bản thân người viết, sau hơn 20 năm giảng dạy Hóa học và Sinh học, anh gần như quên hết kiến ​​thức chung về Vật lý. Bây giờ, khi đọc sách giáo khoa Vật lý, anh như vừa mới học xong, phải học lại từ đầu.

Thứ ba, khi dạy các môn tích hợp, giáo viên chuyên một môn chỉ có thể truyền cảm hứng và tạo hứng thú cho học sinh học tốt kiến ​​thức chuyên một môn của giáo viên được đào tạo.

Để tạo hứng thú cho người học, ngoài phương pháp phù hợp, giáo viên phải có kiến ​​thức chuyên sâu để mở ra chân trời mới cho học sinh, tạo ra “thần tượng” cho học sinh.

Giáo viên không thể có được kiến ​​thức chuyên sâu chỉ bằng cách tự học và tự đào tạo trong một hoặc hai ngày. Nếu họ có thể làm được điều đó, họ không cần trường đào tạo giáo viên hoặc sự dạy dỗ của giáo sư hoặc bác sĩ.

Do đó, giáo viên được đào tạo chuyên sâu một môn học khi dạy môn tích hợp có thể để lại những lỗ hổng kiến ​​thức cho học sinh.

Thứ tư, giáo viên được đào tạo môn đơn lẻ dạy môn tích hợp chỉ có lợi cho nhà trường trong công tác quản lý và thuận tiện cho giáo viên; giáo viên chủ động trong việc xây dựng bài kiểm tra đánh giá và chấm điểm nhưng học sinh lại chịu thiệt thòi, học sinh không thích hoặc không muốn giáo viên được đào tạo môn đơn lẻ dạy môn tích hợp.

Năm học trước, tác giả đã khảo sát học sinh lớp 8 môn Khoa học tự nhiên do mình giảng dạy với câu hỏi: “Trong các môn sau đây, Hóa học, Sinh học, Vật lý, em thích thầy cô dạy môn nào nhất?” Kết quả là 100% học sinh thích môn Hóa học và Sinh học; số học sinh thích môn Vật lý rất ít.

Một học sinh tâm sự với tôi: “Em nói thật đấy, anh đừng buồn. Hồi anh dạy Hóa và Sinh, anh rất giỏi, nhưng đến môn Vật lý, em cảm nhận rõ sự lo lắng và thiếu tự tin của anh khi học sinh hỏi những câu hỏi dài hoặc khó…”

Trên thực tế, người viết cũng đã tự học, tự rèn luyện, tự nghiên cứu kiến ​​thức Vật lý, nhưng không thể đạt được kiến ​​thức chuyên sâu đủ để tự tin khi học sinh đặt câu hỏi ngoài sách giáo khoa hoặc đưa ra các bài tập khó. Đáng buồn hơn, ông không thể tạo ra hứng thú học tập cho học sinh.

Xem thêm : Hà Nội trao thưởng 70 ca khúc thi “Sáng tác ca khúc dành cho học sinh”

Tác giả cũng đã trao đổi với một số giáo viên tâm huyết, tiến hành khảo sát có nội dung tương tự và thu được kết quả tương tự.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có hướng dẫn về việc phân công giáo viên dạy các môn tích hợp: Việc phân công giáo viên đảm bảo tính phù hợp về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên. [2]

Từ thực tế, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng các môn tích hợp nói chung và môn Khoa học tự nhiên nói riêng như sau:

Thứ nhất, nhà trường tuyệt đối không ép buộc giáo viên dạy một môn học phải dạy các môn tích hợp. Nếu ép buộc theo chỉ đạo hành chính, giáo viên sẽ tuân thủ, điều này có thể thuận lợi cho nhà trường nhưng học sinh sẽ bị thiệt thòi.

Nhà trường, tổ chuyên môn cần tạo điều kiện để giáo viên thảo luận, chủ động phân công nhiệm vụ chuyên môn cho giáo viên dạy các môn tích hợp.

Đối với lớp 6, 7, kiến ​​thức còn đơn giản, giáo viên có thể dạy các môn tích hợp, nhưng đối với lớp 8, 9, kiến ​​thức mang tính chuyên sâu, phân hóa nên không khuyến khích.

Thứ hai, khi dạy các môn tích hợp, giáo viên cần nêu rõ kiến ​​thức của từng chủ đề thuộc môn nào để học sinh biết và làm quen với các môn học, giúp học sinh có cơ sở lựa chọn tổ hợp môn học khi vào lớp 10.

Thứ ba, các địa phương nên bãi bỏ kỳ thi học sinh giỏi ở bậc trung học cơ sở, nếu tổ chức kỳ thi học sinh giỏi thì không nên đưa các môn học tích hợp vào.

Việc bỏ kỳ thi học sinh giỏi ở bậc THCS sẽ giảm áp lực cho học sinh, giúp học sinh có thời gian trải nghiệm các môn học một cách công bằng để khám phá năng lực, phẩm chất của bản thân, định hướng nghề nghiệp sớm, giúp công tác phân luồng sau THCS dễ dàng hơn.

Tài liệu tham khảo:

[1]https://thuvienphapluat.vn/cong-van/Giao-duc/Cong-van-5636-BGDDT-GDTrH-2023-xay-dung-ke-hoach-day-hoc-cac-mon-hoc-kho-hoc- tu-nhien-584066.aspx

Phong cách viết và nội dung của bài viết phản ánh quan điểm và góc nhìn của tác giả.

Nguyễn Mạnh Cường

https://giaoduc.net.vn/mon-tich-hop-o-lop-8-9-van-nen-phan-giao-vien-don-mon-giang-day-post244868.gd

Nguồn: https://dut.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục