Lãnh đạo trường đại học “hiến kế” nhằm đa dạng hóa nguồn thu

Ngày 21 tháng 6 năm 2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 60/2021/NĐ-CP về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập với nhiều thay đổi căn bản, trao quyền tự chủ về tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính cho đơn vị sự nghiệp công lập. Tuy nhiên, việc triển khai Nghị định này trên thực tế đã nảy sinh một số vấn đề cần được điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp.

Các cơ sở giáo dục đại học đang tích cực hướng tới tự chủ, nhưng nguồn thu chính vẫn đến từ học phí.

Bạn đang xem: Lãnh đạo trường đại học “hiến kế” nhằm đa dạng hóa nguồn thu

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Giáo dục điện tử Việt Nam, PGS, TS Nguyễn Hữu Hiếu, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng cho biết, ngoài nguồn thu từ học phí chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn thu, nhà trường đã tăng cường các hoạt động khác nhằm đa dạng hóa nguồn thu trong bối cảnh tự chủ tài chính.

Cụ thể, nhà trường đã khai thác cơ sở vật chất theo đề án cho thuê tài sản công đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt; tham gia triển khai các đề tài khoa học công nghệ, chương trình nghiên cứu của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; tăng cường kết nối và cải thiện nguồn thu thông qua các dự án hợp tác quốc tế; chuyển giao khoa học công nghệ thông qua các trung tâm nghiên cứu trực thuộc nhà trường; huy động và tiếp nhận tài trợ từ doanh nghiệp; huy động nguồn lực hỗ trợ từ cựu sinh viên.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hiếu, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng. (Ảnh: Website trường)

Trong khi đó, TS Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Đại học FPT, cho rằng việc đa dạng hóa nguồn thu trong tự chủ tài chính cần phải nhìn vào tổng thể hệ thống giáo dục chứ không chỉ riêng góc độ từng trường.

Hiện nay, Trường Đại học FPT có hai nguồn thu chính là thu từ học phí của sinh viên (chiếm 70%) và thu từ vốn đầu tư của Tập đoàn FPT (chiếm 30%). Mặc dù trường cũng có nhiều hoạt động nghiên cứu khoa học nhưng nguồn thu từ nghiên cứu khoa học vẫn còn thấp do chi phí nghiên cứu khoa học rất tốn kém.

Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, Đại học FPT đã đa dạng hóa nguồn thu và thu hút sự hợp tác của doanh nghiệp, góp phần giải quyết bài toán ổn định học phí cho sinh viên.

Trao đổi về vấn đề này, GS, TSKH Hồ Đắc Lộc – Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TP.HCM khẳng định: “Trong bối cảnh thực hiện tự chủ đại học, vấn đề tài chính là một trong những động lực then chốt để các trường đại học phát triển bền vững. Điều này đòi hỏi các trường phải có kế hoạch đa dạng hóa nguồn thu hợp lý, có đủ nguồn lực để nâng cao cơ sở vật chất, chất lượng đào tạo, thu hút nhân tài và thực hiện các hoạt động đổi mới sáng tạo.

Đa dạng hóa nguồn thu để hướng tới tự chủ đại học ổn định và hiệu quả là một trong những chiến lược quan trọng của trường.”

Theo ông Lộc, nguồn thu của Trường Đại học Bách khoa TP.HCM đến từ các nguồn như: học phí, hợp tác nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, các dự án tài trợ quốc tế, hợp tác đào tạo quốc tế, hợp tác đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp và đóng góp của cựu sinh viên vào quỹ phát triển của trường.

Tương tự như các trường đại học khác, nguồn thu chính của trường cũng đến từ học phí, tuy nhiên cần nhấn mạnh rằng nguồn thu đó đến từ đâu không quan trọng bằng việc đầu tư như thế nào để mang lại hiệu quả và chất lượng tốt nhất cho người học.

Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Hồ Đắc Lộc – Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TP.HCM. (Ảnh: Website trường)

Lý do tại sao các cơ sở giáo dục đại học không thể đa dạng hóa nguồn thu nhập của mình

Trong thời gian gần đây, các cơ sở giáo dục đại học đã nỗ lực đa dạng hóa nguồn thu, tuy nhiên quá trình đa dạng hóa nguồn thu vẫn còn gặp nhiều khó khăn do nhiều lý do khác nhau.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hiếu cho biết, nguyên nhân doanh thu từ nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ thấp là do chưa có cơ chế đặt hàng các đề tài, dự án từ ngân sách nhà nước cho các trường đại học và sự kết nối, chia sẻ các hoạt động này từ doanh nghiệp.

Mặt khác, các trường đại học vẫn chưa khai thác hết các nguồn lực của mình như nguồn nhân lực, cơ sở vật chất…; việc ứng dụng và chuyển giao các đề tài nghiên cứu khoa học tại nhiều trường còn khó khăn như: nhà khoa học chưa kết nối được với doanh nghiệp, nhà đầu tư; sản phẩm nghiên cứu khoa học chưa được ứng dụng rộng rãi và chuyển giao cho xã hội.

Đối với các dự án hợp tác quốc tế, PGS, TS Nguyễn Hữu Hiếu cho biết, để tiếp nhận được nguồn tài trợ, quy trình tiếp nhận viện trợ khá phức tạp và mất nhiều thời gian. Các cơ sở giáo dục đại học phải đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp nhận viện trợ, đưa vào kế hoạch hàng năm, phân bổ ngân sách, đấu thầu theo quy định… Các thủ tục này mất nhiều thời gian trong khi dự án liên quan đến nhiều trường đại học của nhiều quốc gia và được triển khai theo năm tài chính, do đó mất cơ hội tiếp nhận dự án.

Giải thích lý do các cơ sở giáo dục đại học chưa đa dạng hóa được nguồn thu, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TP.HCM chỉ rõ: “Có nhiều nguyên nhân, trong đó có một yếu tố quan trọng là việc tìm kiếm và khai thác các nguồn thu khác như nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, các dự án tài trợ quốc tế, hợp tác đào tạo quốc tế, hợp tác đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp và đóng góp, hiến tặng của cựu sinh viên chưa thực sự phổ biến. Ngoài ra, cơ chế, chính sách về tự chủ tài chính của giáo dục đại học vẫn còn khá phức tạp, điều này cũng dẫn đến một số hạn chế nhất định”.

Sinh viên trường Đại học Bách khoa TP.HCM giới thiệu đồ án tốt nghiệp. (Ảnh: website trường)

Cần tạo ra một khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh để giúp các trường học đa dạng hóa nguồn thu của mình

GS, TS Hồ Đắc Lộc cho rằng, để vượt qua khó khăn, các cơ sở giáo dục đại học cần có kế hoạch dài hạn, rõ ràng và được triển khai có hệ thống. Bên cạnh đó, cần có khung pháp lý hoàn chỉnh, hướng dẫn cụ thể hơn về tự chủ đại học để tạo điều kiện cho các bên trong việc đa dạng hóa nguồn thu và giám sát, đánh giá hiệu quả sử dụng các nguồn lực này.

Đồng thời, nhà trường mong muốn tạo điều kiện thuận lợi cho các trường đại học tham gia các dự án nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ trong nước và quốc tế; có chính sách ưu đãi về thuế cho các cơ sở giáo dục đại học hoặc doanh nghiệp đầu tư vào giáo dục.

Chia sẻ về kế hoạch đa dạng hóa nguồn thu, Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TP.HCM cho biết, nhà trường sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển nguồn tài chính, hướng đến tự chủ tài chính tốt hơn, góp phần giảm áp lực học phí cho sinh viên như:

Xem thêm : Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố 18 đề thi tham khảo kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025

Thứ nhất, đa dạng hóa nguồn thu: Tìm kiếm nguồn thu từ đầu tư của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước; đẩy mạnh hoạt động kinh doanh, dịch vụ cộng đồng, đầu tư tài chính; tìm kiếm nguồn tài trợ, viện trợ, quyên góp từ cựu sinh viên, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước.

Thứ hai, tăng quy mô nguồn thu: Thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ, tăng cường giải pháp huy động tài chính cho các đề tài nghiên cứu khoa học; tăng cường triển khai các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học từ các bộ, ngành, địa phương, tổ chức, các quỹ khoa học và công nghệ trong và ngoài nước; tăng cường và đa dạng hóa các dịch vụ đào tạo, bồi dưỡng; nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính; xây dựng mô hình quản lý tài chính và hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả quản lý tài chính.

Theo GS, TS Hồ Đắc Lộc, nhà trường sẽ tiếp tục đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu khoa học với các đối tác quốc tế, triển khai các dự án thương mại hóa vào thực tiễn sản xuất để tăng nguồn thu từ khoa học công nghệ.

Nhà trường mong muốn nhận được sự hỗ trợ của các tổ chức, doanh nghiệp để đa dạng hóa nguồn thu, thực hiện tự chủ đại học hiệu quả hơn. Ngoài ra, nhà trường cũng đã trao quyền tự chủ cho các đơn vị, cá nhân trong nhà trường để khuyến khích họ chủ động, nâng cao vai trò, trách nhiệm trong việc tìm kiếm, đàm phán, xây dựng kế hoạch, ý tưởng và đề xuất các hoạt động nhằm đa dạng hóa nguồn thu của nhà trường.

Trong khi đó, TS Lê Trường Tùng đưa ra hai đề xuất để các trường đại học hướng tới tự chủ hiệu quả và đa dạng hóa nguồn thu.

Đầu tiên, thành lập quỹ tín dụng hỗ trợ sinh viên: Đây là đòn bẩy tài chính của một số quốc gia lớn. Việc thành lập quỹ tín dụng cho sinh viên sẽ tạo cơ hội cho sinh viên vay tiền để trang trải chi phí. Các trường đại học cho sinh viên vay với lãi suất ưu đãi. Sinh viên có thể vay tiền trước để trang trải học phí và chi phí sinh hoạt. Sau khi tốt nghiệp, có việc làm và thu nhập, sinh viên sẽ trả khoản vay đó.

Thứ hai, mở hệ thống dịch vụ để tăng nguồn thu: Hiện nay, nguồn thu chính của các trường đại học là học phí, nguồn thu từ các hoạt động khác, đặc biệt là nguồn thu từ nghiên cứu khoa học chiếm tỷ lệ rất thấp. Để tăng nguồn thu, các trường có thể triển khai hệ thống dịch vụ xoay quanh chuyên môn đào tạo.

Hình thức này cũng đã được triển khai tại một số trường ở Việt Nam. Nếu trường đào tạo du lịch thì mở công ty du lịch, nếu đào tạo kỹ sư thì mở dịch vụ kỹ thuật, nếu đào tạo cơ khí thì mở xưởng cơ khí,… Việc mở dịch vụ không khó đối với các trường đại học. Qua đó, hoạt động dịch vụ này không chỉ tạo môi trường thực tập cho sinh viên mà còn mang lại nguồn thu cho nhà trường, có lợi cho xã hội, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

TS Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Đại học FPT (Ảnh: NVCC)

Trao đổi về vấn đề này, PGS, TS Nguyễn Hữu Hiếu cũng đưa ra một số kiến ​​nghị: Các cơ quan quản lý nhà nước cần rà soát, bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có nội dung về tiếp nhận viện trợ, tài trợ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp nhận nguồn lực từ các dự án bên ngoài; tăng cường đầu tư cho các trường đại học trọng điểm để bổ sung trang thiết bị, nâng cao năng lực nghiên cứu cho giảng viên và các đơn vị để tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác, chuyển giao khoa học công nghệ; xây dựng chính sách, hỗ trợ đặt hàng nhiệm vụ khoa học công nghệ cho các trường đại học.

Theo ông Hiếu, để giảm sự phụ thuộc vào học phí, nhà trường có kế hoạch phát triển, đa dạng hóa nguồn thu, chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ nghiên cứu khoa học, làm cầu nối để các nhà khoa học tham gia với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong các hoạt động khoa học công nghệ.

Đồng thời, tăng cường liên kết quốc tế thông qua các dự án hợp tác để tiếp nhận kinh phí đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực giảng viên và đầu tư cơ sở vật chất phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học; khai thác hiệu quả tài sản công; triển khai mạnh mẽ hoạt động chuyển giao khoa học công nghệ thông qua các trung tâm trực thuộc nhà trường.

Lương Hiền

https://giaoduc.net.vn/lanh-dao-truong-dai-hoc-hien-ke-nham-da-dang-hoa-nguon-thu-post245181.gd

Nguồn: https://dut.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục