GV có nhiều áp lực, cho phép dạy thêm thầy cô lấy đâu thời gian nghỉ ngơi?

Việc tổ chức dạy thêm, học thêm vẫn là vấn đề nhạy cảm, gây nhiều tranh cãi. Dự thảo Thông tư quy định về dạy thêm, học thêm đang được Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét, cho ý kiến.

Thật khó để phân biệt giữa việc học tự nguyện và học bắt buộc.

Bạn đang xem: GV có nhiều áp lực, cho phép dạy thêm thầy cô lấy đâu thời gian nghỉ ngơi?

Trong dự thảo, Điều 3 quy định rõ việc dạy thêm, học thêm chỉ được tổ chức khi học sinh có nhu cầu học thêm, tự nguyện học thêm và được cha mẹ hoặc người giám hộ (sau đây gọi chung là cha mẹ) đồng ý. Tổ chức, cá nhân tổ chức dạy thêm, học thêm không được sử dụng bất kỳ hình thức nào để ép buộc học sinh học thêm.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Giáo dục điện tử Việt Nam, TS Lê Đông Phương, nguyên cán bộ Viện Khoa học giáo dục Việt Nam (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho rằng, đây là quy định hoàn toàn đúng đắn và cần thiết, nhưng sẽ rất khó thực hiện.

Dạy thêm và học thêm là tự nguyện, nhưng thực tế, nhiều giáo viên đã chuyển một số nội dung phải dạy trên lớp sang các lớp học thêm. Điều này dẫn đến việc học sinh không tham gia các lớp học thêm không nắm được hết kiến ​​thức, đến lúc này, lời kêu gọi học thêm dường như được ngầm hiểu là không thể từ chối.

TS Lê Đông Phương. Ảnh: Mạnh Đoàn.

TS Lê Đông Phương chỉ ra rằng, trên thực tế, hoạt động dạy kèm rất đa dạng và không phải lúc nào cũng vi phạm quy định. Nhiều nơi, giáo viên tổ chức dạy kèm miễn phí cho học sinh yếu kém hoặc vì lý do đặc biệt nào đó không tiếp thu được bài học trên lớp. Những giáo viên này dành thời gian giúp học sinh theo kịp chương trình, nhất là ở những vùng khó khăn, điều kiện kinh tế hạn hẹp, gia đình thiếu sự quan tâm. Đây là hoạt động rất đáng khen ngợi và cần được khuyến khích.

Trong khi đó, ở những vùng kinh tế phát triển hơn, việc học kèm thường nhằm mục đích nâng cao kiến ​​thức hoặc rèn luyện kỹ năng thi cử, nhưng đôi khi lại bao gồm cả việc đưa bài giảng ở trường vào các buổi học kèm tại nhà. Điều này mang lại cho học sinh tham gia học kèm một lợi thế trong các kỳ thi, tạo ra sự thiếu minh bạch trong việc học kèm và các hoạt động học kèm.

Cùng quan điểm, chuyên gia TS Vũ Thu Hương cho rằng, mặc dù dự thảo quy định cấm giáo viên gây sức ép, nhưng giáo viên có thể sử dụng các “nghệ thuật” tinh vi mà không để lại bằng chứng cụ thể. Điều này khiến việc thực hiện quy định khó khăn và khó kiểm soát.

Việc nới lỏng các quy định về dạy kèm và học thêm có thể dẫn đến sự hiểu ngầm rằng giáo viên được “thả rông” và có thể tổ chức dạy kèm tự do hơn. Mặc dù giáo viên không thừa nhận việc ép buộc học sinh, nhưng vẫn có nhiều cách tinh vi để gây áp lực, chẳng hạn như sử dụng “luật tẩy chay ẩn”.

Ngay cả những hành động nhỏ như thường xuyên gọi học sinh lên bảng cũng có thể khiến học sinh cảm thấy bị phân biệt đối xử và phụ huynh sẽ thấy khó kết luận rằng giáo viên đang phân biệt đối xử với con em mình. Giáo viên có nhiều cách để thuyết phục phụ huynh cho con em mình đi học thêm, nhưng phụ huynh thường không có đủ bằng chứng để phản ánh điều này.

Chuyên gia Vũ Thu Hương. Ảnh: NVCC.

Ngoài ra, sự cân bằng giữa việc dạy học thường xuyên và dạy thêm, học thêm đang tạo áp lực rất lớn cho giáo viên, đặc biệt là giáo viên tiểu học. Giáo viên phải làm việc với cường độ rất cao, từ 7 giờ sáng để đón học sinh cho đến 5 giờ 30 chiều để tan học. Buổi tối, nhiều giáo viên còn phải chấm bài và soạn bài. Nếu phải dạy thêm, họ sẽ không đủ năng lượng, dẫn đến mất tập trung, làm giảm hiệu quả giảng dạy trên lớp.

Xem thêm : Sách giáo khoa chương trình mới kích thích văn hóa đọc sách cho học sinh

Theo TS Phương: “Giáo viên vốn đã quá tải, bận rộn với công việc giảng dạy thường xuyên, việc cho họ đi dạy thêm thay vì cho họ thời gian nghỉ ngơi là mâu thuẫn trong quản lý giáo dục hiện nay.

Giáo viên chịu áp lực rất lớn, cần thời gian để nâng cao trình độ chuyên môn, tham gia các hoạt động chuyên môn khác. Việc cho phép họ dạy thêm không chỉ làm tăng gánh nặng mà còn làm trầm trọng thêm mâu thuẫn này. Trước khi ban hành bất kỳ quy định nào về dạy thêm, học thêm, cần giải quyết triệt để mâu thuẫn này.

TS Lê Đông Phương nhấn mạnh, chỉ khi giáo viên hoàn thành tốt công tác giảng dạy theo hợp đồng lao động thì mới xem xét việc dạy thêm, nếu công tác chính chưa hoàn thành thì không nên khuyến khích dạy thêm.

Không nên dạy thêm để tránh xung đột lợi ích

Ông Hoàng Anh Đức, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Giáo dục EdLab Châu Á, cũng phân tích rằng việc giáo viên dạy thêm cho học sinh đặt ra vấn đề về tính công bằng. Một số giáo viên chỉ dạy hời hợt trên lớp và dành phần lớn nội dung quan trọng cho các tiết học thêm, tạo ra sự bất bình đẳng trong học tập và kiểm tra. Giáo viên có thể tạo ra các câu hỏi kiểm tra dựa trên nội dung mình đã dạy thêm, tạo áp lực cho học sinh tham gia.

Ông Hoàng Anh Đức, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển giáo dục EdLab Châu Á. Ảnh: NVCC.

Theo ông Hoàng Anh Đức, rất khó để xác định việc học thêm có thực sự là tự nguyện hay không. Trước đây, nhiều giáo viên dạy các môn học chính quy và tự biên soạn đề thi, thậm chí sử dụng đề thi đã ôn tập ở các lớp học thêm. Điều này khiến quyết định có nên học thêm hay không trở nên mơ hồ, khi nghĩa vụ không rõ ràng nhưng lại tiềm ẩn áp lực đối với phụ huynh và học sinh.

Dự thảo quy định về dạy thêm, học thêm đã bãi bỏ yêu cầu giáo viên không được dạy thêm cho học sinh bình thường.

Theo TS Lê Đông Phương, việc giáo viên tự dạy kèm học sinh của mình tạo ra xung đột lợi ích. Khi giáo viên dạy kèm, có đảm bảo rằng họ sẽ không lợi dụng điều này để tạo cho học sinh lợi thế về kiến ​​thức và điểm số để đổi lấy lợi ích cá nhân không? Điều này trái với trách nhiệm mà giáo viên phải thực hiện trong giờ dạy chính thức, theo quy định trong hợp đồng lao động của họ với nhà trường.

Quyết định cho phép giáo viên dạy kèm học sinh của mình cho thấy sự thiếu nhất quán trong tư duy quản lý. Điều này tạo ra xung đột lợi ích và làm mất ổn định hệ thống giáo dục.

TS Phương cho rằng, giáo viên trường công không nên được phép kèm cặp bất kỳ ai. Giáo viên là người lao động đặc biệt, ký hợp đồng lao động với nhà nước và phải hoàn thành công việc, trách nhiệm của mình. Việc cho phép giáo viên kèm cặp sẽ khiến họ mất tập trung, không thể tập trung hoàn toàn vào công việc chính là giảng dạy trên lớp.

TS Lê Đông Phương đề xuất giải pháp, coi dạy kèm là dịch vụ có điều kiện, không để giáo viên vừa làm thầy vừa làm gia sư. Người tổ chức dạy kèm phải là cá nhân trong ngành giáo dục, có thể đăng ký với nhà nước với tư cách là người làm nghề tự do hoặc doanh nghiệp giáo dục.

“Nếu giáo viên cảm thấy cần phải dạy thêm và có năng lực, chúng ta nên học tập mô hình của các nước khác trên thế giới, coi dạy kèm là một nghề đã đăng ký. Giáo viên nên rời khỏi trường công và đăng ký làm việc tại các trung tâm gia sư, trung tâm luyện thi hoặc trung tâm văn hóa gia sư, nơi họ có thể tập trung vào việc này mà không tạo ra xung đột lợi ích.

Xem thêm : Môn tích hợp vẫn gây bối rối, được thảo luận nhiều ở các cuộc họp chuyên môn

Nếu giáo viên thấy thu nhập từ trường không đủ, muốn kiếm thêm thu nhập thì có thể tự mở lớp hoặc làm thêm tại các trung tâm gia sư mà không cần phải đóng giả giáo viên trường công. Điều này giúp cả giáo viên và học sinh đều thoải mái, giá gia sư sẽ được điều chỉnh theo thị trường, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác”, ông Phương cho biết.

Tập trung vào Chương trình Giáo dục Đại cương 2018 trước khi nghĩ đến việc dạy và học thêm

Ông Hoàng Anh Đức cho biết, hiện nay chúng ta đang triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, chương trình tập trung phát triển năng lực cho học sinh chứ không chỉ là học thuộc lòng. Tuy nhiên, năng lực chuẩn bị và triển khai của đội ngũ giáo viên, nhà trường và cơ sở vật chất vẫn chưa đạt đến “độ chín” cần thiết.

Lúc này, chúng ta cần tập trung nguồn lực vào việc triển khai và cải tiến Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Chúng ta cần rà soát và cải tiến liên tục để đảm bảo chất lượng giáo dục thay vì ưu tiên dạy thêm, học thêm.

Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 hướng đến mục tiêu xóa bỏ nhu cầu học thêm, mà tập trung phát triển năng lực của học sinh, để các em học từ thực hành thay vì học theo mẫu. Điều này cần được triển khai tại trường học, thay vì tại các trung tâm gia sư. Nếu cần thiết phải tổ chức học thêm, các trường có thể tổ chức thông qua các lớp chuyên biệt, phân hóa theo năng lực của học sinh và phải công khai, minh bạch để phụ huynh lựa chọn.

Minh họa: La Tiến.

Theo bà Vũ Thu Hương, phụ huynh là người quyết định cho con em mình đi học thêm, nhưng nhiều người chưa hiểu rõ về giáo dục, dễ bị giáo viên tác động. Bộ GD-ĐT cần cung cấp đầy đủ thông tin cho phụ huynh thông qua sổ tay hoặc cổng thông tin điện tử để phụ huynh có cơ sở ra quyết định. Nếu Bộ chỉ đẩy trách nhiệm cho phụ huynh mà không cung cấp thông tin rõ ràng thì có thể lạm dụng quyền lực trong giáo dục.

Trong chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, học sinh cần có kỹ năng phân tích để làm tốt bài kiểm tra, ngay cả với các bài tập ngoài sách giáo khoa. Điều này tạo ra sự lo lắng cho cả phụ huynh và học sinh, dẫn đến việc cho con em mình đi học thêm để nắm bắt mọi “bí quyết” từ giáo viên.

Ngoài ra, còn có thực tế là nhiều hoạt động bị cấm trong giờ học chính thức hoặc ở nhà được học sinh thực hiện trong các lớp học thêm mà không có sự giám sát. Trong các lớp học thêm, giáo viên có thể chỉ yêu cầu học sinh giữ im lặng mà không quan tâm đến việc các em có thực sự học hay không. Nhiều lớp học thêm quá đông, không đảm bảo điều kiện an toàn và không được quản lý chặt chẽ như ở trường. Điều này đặt ra câu hỏi về trách nhiệm quản lý và đảm bảo an toàn cho học sinh trong các lớp học thêm.

“Khi chưa có quy định rõ ràng và giải pháp phù hợp, việc duy trì lệnh cấm học thêm đối với học sinh phổ thông là cần thiết để hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến học sinh”, chuyên gia Nguyễn Thu Hương nhấn mạnh.

Trong quá trình này, cần xây dựng tài liệu hướng dẫn cho cả giáo viên và phụ huynh để giúp học sinh nâng cao khả năng tự học. Ví dụ, học sinh cần được cung cấp hướng dẫn chương trình giảng dạy cho năm học mới ngay sau khi năm học trước kết thúc. Tài liệu này sẽ nêu rõ sách giáo khoa, phương pháp phân tích và hướng dẫn học tập. Thậm chí cần có bài học để giáo viên hướng dẫn học sinh tóm tắt kiến ​​thức, lập kế hoạch học tập và báo cáo lại với nhà trường.

Học sinh cần học cách “sống” với chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, không chỉ làm theo hướng dẫn của giáo viên mà còn phải hiểu chương trình và lựa chọn lộ trình học tập phù hợp cho bản thân. Ngoài các bài kiểm tra kiến ​​thức, kiểm tra khả năng lập kế hoạch học tập cũng cần được chú trọng, với điểm thưởng cao cho những học sinh có thành tích tốt. Điều này sẽ tạo động lực cho học sinh và tạo hứng thú trong việc lập kế hoạch học tập của mình.

Thùy Trang

https://giaoduc.net.vn/gv-co-nhieu-ap-luc-cho-phep-day-them-thay-co-lay-dau-thoi-gian-nghi-ngoi-post245279.gd

Nguồn: https://dut.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục