GV cho rằng hướng dẫn chấm thi Ngữ văn cần phân hóa năng lực thí sinh hơn

Đề tham khảo cho kỳ thi tốt nghiệp năm 2025 được Bộ công bố ngày 18/10 được nhiều giáo viên đánh giá là phù hợp với chương trình năm 2018; Kiểm tra và đánh giá khả năng của người học. Bên cạnh các đề thi, đáp án và hướng dẫn chấm bài không chỉ trả lời nội dung bài thi mà còn kiểm tra, đánh giá năng lực của người học.

Ảnh minh họa: La Tiên

Câu trả lời đánh giá năng lực của người học

So sánh đáp án bài thi Văn minh họa tháng 12 năm 2023 và tháng 12 năm 2024, có một số điểm khác biệt ở phần Viết. Đáp án năm 2023, mỗi câu có 6 tiêu chí tương ứng với 6 điểm thành phần; Đáp án năm 2024 chỉ có 5 tiêu chí tương đương 5 điểm thành phần. Tổng số điểm không thay đổi.

Sự khác biệt trong đáp án Câu 1 đề thi minh họa năm 2023 và câu hỏi tham khảo năm 2024:

Chủ đề minh họa 2023	Tham khảo 2024
Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 từ) làm rõ đặc điểm của nhân vật thần thoại trong đoạn trích “Thần Mưa”.	Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 từ) phân tích hình ảnh Hà Nội qua cảm xúc của nhân vật trữ tình Anh trai trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.
Một. Đảm bảo yêu cầu về hình thức và dung lượng của đoạn văn (0,25) Xác định đúng yêu cầu về định dạng và dung lượng (khoảng 200 từ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng hợp, nối tiếp hoặc song song.	Một. Xác định yêu cầu về hình thức và dung lượng đoạn văn (0.25)Đảm bảo yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 từ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp, liên kết hoặc song song.
b. Xác định đúng vấn đề cần thảo luận (0,25)Đặc điểm của nhân vật thần thoại được thể hiện trong văn bản Sao Mộc Pluvius.	b. Xác định đúng vấn đề cần thảo luận (0.25)Hình ảnh Hà Nội qua cảm xúc của nhân vật trữ tình Anh trai.
c. Đề xuất hệ thống ý tưởng phù hợp để làm rõ vấn đề thảo luận (0.5)- Xác định các ý kiến ​​phù hợp để làm rõ vấn đề thảo luận. Dưới đây là một số gợi ý: Nhân vật là một vị thần có ngoại hình và hành động phi thường, có khả năng biến hình khó lường và có thể tạo ra mưa; góp phần thể hiện chủ đề của văn bản;…- Sắp xếp hệ thống ý tưởng hợp lý theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.
d. Viết đoạn văn đạt yêu cầu (0.5)- Lựa chọn các thao tác lập luận và phương pháp diễn đạt phù hợp để phát triển vấn đề thảo luận: đặc điểm của các nhân vật thần thoại được thể hiện trong văn bản Sao Mộc Pluvius.- Trình bày rõ ràng các quan điểm, hệ thống ý kiến.- Đưa ra lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lập luận xác đáng, dẫn chứng điển hình, phù hợp; Khéo léo kết hợp lý lẽ và bằng chứng.	c. Viết đoạn văn đạt yêu cầu (1,0)Lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và chứng cứ trên cơ sở bảo đảm các nội dung sau: – Hà Nội cổ kính, sâu sắc, thơ mộng, yên bình (Phố dài, mái ngói, cây liễu cổ, lá xanh ngọc, chim ăn trái, cây lúa hồng lạnh,…)- Hà Nội gợi lên cảm giác bình yên, thanh thản (Lòng tôi tĩnh lặng, bình yên).
D. Sự biểu lộ (0.25)Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt và nối câu trong đoạn văn.	d. Sự biểu lộ (0.25)Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt và nối câu trong đoạn văn.
e. Sáng tạo (0,25) Bày tỏ những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề đang được thảo luận, với cách diễn đạt mới.	D. Sáng tạo (0,25) Bày tỏ những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề đang được thảo luận, với cách diễn đạt mới.

Đáp án năm 2023, tiêu chí “c” và “d” chi tiết hơn. Có thể hiểu, tiêu chí “c” chỉ yêu cầu tìm ý và sắp xếp thành một hệ thống (bước thứ hai trong quá trình viết: tìm ý, lập dàn ý); Tiêu chí “d” từ hệ thống ý ở tiêu chí “c” đòi hỏi người viết phải lựa chọn các thao tác lập luận, phương pháp diễn đạt, lý lẽ, dẫn chứng, lập luận để trình bày quan điểm của mình về vấn đề tranh luận. (bước 3: viết đoạn văn).

Xem thêm : Kiến nghị có bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng tạp chí khoa học trong nước

Sở dĩ có tiêu chí “c” và “d” là để phân biệt những bài viết chỉ nêu hệ thống ý tưởng của vấn đề thảo luận (được tính 1,0 điểm) với những đoạn văn đầy đủ về nội dung và hình thức nghệ thuật. và thuyết phục người đọc (tổng hợp điểm “c” và “d” được 2,5 điểm).

Tương tự, đáp án Câu 2 (tiểu luận thảo luận) của hai lần cũng khác nhau:

Chủ đề minh họa 2023	Tham khảo 2024
Cuộc sống thường có những khó khăn, thử thách; Đối mặt hay từ bỏ là sự lựa chọn của mỗi người. Viết một bài luận (khoảng 600 từ) bày tỏ quan điểm của em về những khó khăn, thách thức mà tuổi trẻ đang phải đối mặt.	Viết một bài luận (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của bạn về vấn đề này: Hiện nay, nhiều người rất vui mừng khi nhận được những lợi ích của trí tuệ nhân tạo nhưng cũng có nhiều người lại lo lắng về sự phụ thuộc của con người vào nó.
Một. Xác định yêu cầu của loại bài viết (0,25) Xác định yêu cầu của loại bài: nghị luận xã hội.	Một. Đảm bảo bố cục và dung lượng của bài viết cuộc thảo luận (0.25)Đảm bảo yêu cầu về bố cục và dung lượng (khoảng 600 từ) của đoạn văn.
b. Xác định đúng vấn đề thảo luận: Những khó khăn, thách thức đối với tuổi trẻ (0,5)	b. Xác định đúng vấn đề cần thảo luận (0.5) Thái độ khác nhau của con người đối với trí tuệ nhân tạo: hào hứng khi nhận được lợi ích; lo lắng về sự phụ thuộc của con người vào nó.
c. Đề xuất hệ thống ý tưởng phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết (1,0)- Xác định các ý chính của bài viết.- Sắp xếp ý hợp lý theo bố cục 3 phần của bài văn: *Giới thiệu vấn đề thảo luận và nêu quan điểm của cá nhân về vấn đề.*Phát triển vấn đề thảo luận :+ Giải thích vấn đề thảo luận:…+ Thể hiện quan điểm của người viết, có thể theo một số gợi ý sau:…+ Mở rộng và thảo luận các quan điểm đối lập hoặc các ý kiến ​​khác để có cái nhìn toàn diện.*Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho mình.
d. Viết đoạn văn đạt yêu cầu sau (1,5)- Triển khai ít nhất hai lập luận để làm rõ quan điểm cá nhân.- Lựa chọn các thao tác lập luận, phương pháp biểu đạt phù hợp để phát triển vấn đề thảo luận.- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lập luận xác đáng, dẫn chứng điển hình, phù hợp; Kết hợp chặt chẽ lý lẽ và bằng chứng.Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm của mình nhưng phải tuân thủ các chuẩn mực đạo đức và pháp luật.	c. Có thể viết được bài văn nghị luận đạt yêu cầu (2,5)Lựa chọn các thao tác suy luận phù hợp; khéo léo kết hợp lý lẽ và dẫn chứng; trình bày hệ thống ý tưởng phù hợp theo bố cục ba phần của một bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo các hướng sau: *Giới thiệu: Giới thiệu vấn đề thảo luận.*Nội dung: – Giải thích: …- Thảo luận: …- Mở rộng vấn đề, thảo luận các quan điểm đối lập hoặc các ý kiến ​​khác. *Kết luận: Đánh giá và khẳng định vấn đề thảo luận.Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm của mình nhưng phải tuân thủ các chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
D. Sự biểu lộ (0.25)Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, link văn bản.	d. Sự biểu lộ (0.25)Đảm bảo chuẩn chính tả, cách dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, link văn bản.
e. Sáng tạo (0.5) Bày tỏ những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề đang thảo luận, với cách diễn đạt mới.	D. Sáng tạo (0.5) Bày tỏ những suy nghĩ sâu sắc về vấn đề đang thảo luận, với cách diễn đạt mới.

Đáp án Câu 2 của 2 câu minh họa tương tự như Câu 1. Theo ý kiến ​​của người viết, nếu 2 tiêu chí “c” và “d” trong đáp án năm 2023 được gộp lại thành 1 tiêu chí giống như đáp án năm 2023, 2024 , cần nêu rõ 2 yêu cầu như đã phân tích ở trên. Các gợi ý như sau:

c. Có thể viết được bài văn nghị luận đạt yêu cầu	2,5
*Xác định các ý chính của bài viết và sắp xếp chúng sao cho phù hợp theo hệ thống: Xác định ý chính của bài viết. Sắp xếp ý hợp lý theo bố cục 3 phần của bài văn nghị luận: – Giới thiệu vấn đề tranh luận và nêu quan điểm của cá nhân về vấn đề đó. – Triển khai vấn đề tranh luận:+ Giải thích vấn đề Luận điểm được đề xuất:…+ Thể hiện quan điểm của người viết, có thể theo một số gợi ý sau:…+ Mở rộng, thảo luận các quan điểm đối lập hoặc các ý kiến ​​khác để có cái nhìn toàn diện.- Khẳng định lại quan điểm cá nhân trình bày và rút ra bài học cho bản thân.	1.0
*Viết đoạn văn theo hệ thống ý trên, bảo đảm:– Triển khai ít nhất hai lập luận để làm rõ quan điểm cá nhân. – Lựa chọn hành động tranh luận, phương pháp biểu đạt phù hợp để phát triển vấn đề thảo luận. – Lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lập luận xác đáng, dẫn chứng điển hình, phù hợp; Kết hợp chặt chẽ lý lẽ và bằng chứng.	1,5

Theo đáp án, nếu thí sinh viết được hệ thống ý theo bố cục (làm dàn ý) thì thí sinh được 1,0 điểm; Thí sinh viết bài văn hoàn chỉnh, bảo đảm tính chất của một bài văn nghị luận xã hội, có quan điểm cá nhân, thuyết phục người đọc sẽ được chấm 2,5 điểm (bao gồm cả điểm của tiêu chí “c”).

Có thể thấy, điểm nội dung (1,0 điểm) kém hơn điểm kỹ năng lý luận và trình bày nội dung thuyết phục người đọc (1,5 điểm). Điều này cho thấy các câu trả lời có tính khác biệt cao, dễ đánh giá và chính xác với khả năng của người học.

Đề xuất xây dựng hướng dẫn phân biệt năng lực của ứng viên

Bên cạnh đề thi và đáp án, việc hướng dẫn chấm bài trực tiếp góp phần phân biệt năng lực của thí sinh. Đề thi minh họa 2023 và đề thi tham khảo 2024 có một số điểm mới so với đề thi chương trình cũ nên cần có hướng dẫn chấm điểm rõ ràng để tạo sự công bằng cho thí sinh.

Xem thêm : Bộ trưởng Bộ GDĐT: Giáo dục Thủ đô phải hướng tới là nền giáo dục thanh lịch

Đầu tiên là những câu hỏi có yêu cầu về độ dài như câu 5 (trả lời 5 – 7 dòng) của phần Reading Comprehension; Câu 1 (khoảng 200 từ), Câu 2 (khoảng 600 từ) Phần viết. Trước đây đáp án và hướng dẫn chấm không đề cập đến việc bài làm đạt năng lực hay không. Hướng dẫn chấm bài cũng cần phân biệt đâu là bài làm được và bài nào không đảm bảo được dung lượng đề tài yêu cầu.

Thứ hai, các tiêu chí có điểm tối thiểu có nhiều ý nhỏ (chẳng hạn như “đảm bảo bố cục, dung lượng”: 0,25 điểm) cũng cần hướng dẫn chi tiết, không nên đặt ra yêu cầu trong nội dung. câu hỏi không có cấu trúc tính điểm trong câu trả lời.

Thứ ba, hướng dẫn chấm điểm câu 2 phần viết (câu hỏi minh họa năm 2023) vừa chi tiết (để đánh giá bài viết còn dang dở, chấm điểm càng nhiều càng tốt) vừa tổng hợp, đặt các tiêu chí liên quan với nhau. mối quan hệ (để đảm bảo tính toàn vẹn của bài luận, tránh tính toán ý để chấm điểm). Đánh giá một bài văn nghị luận đòi hỏi phải xem xét tính toàn vẹn của văn bản và tác dụng thuyết phục của nó đối với người đọc.

Như vậy, đề thi, đáp án, hướng dẫn chấm điểm là công cụ để kiểm tra, đánh giá, còn điểm số là kết quả đánh giá năng lực của người học. Vì vậy, bộ đề thi – đáp án – hướng dẫn chấm bài chuẩn sẽ phản ánh kết quả chính xác nhất. Đó chính là mục tiêu của Chương trình Giáo dục năm 2018.

Phong cách và nội dung của bài viết thể hiện quan điểm, quan điểm của tác giả.

Trần Văn Tâm – giáo viên Trường THPT Nguyễn Trãi, Tây Ninh

https://giaoduc.net.vn/gv-cho-rang-huong-dan-cham-thi-ngu-van-can-phan-hoa-nang-luc-thi-sinh-hon-post246545.gd

Nguồn: https://dut.edu.vn
Danh mục: Giáo Dục